Елімізде ұстаздық мамандықтың танымалдылығының артуына байланысты басты педагогикалық оқу орны – Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті кәсіптік бағдар берудің жаңа тәсілдерін, жастардың кәсіпке барынша саналы түрде келуін ойластыруда. ЖОО-ның осындай қызықты бастамаларының бірі – қазіргі заман талаптарын ескере отырып болашақ мұғалімдерді дайындауға бағытталған және оқушылары педагогикалық мамандыққа қатты қызығушылық танытатын Алматы қаласындағы мектептермен жемісті серіктестікте жүзеге асырылған «Педагогикалық сынып» жобасы болды. Бұл жоба да қызықты, өйткені ол дуальды оқыту, студенттердің педагогикалық практикасы мәселесін тиімді шешеді. Бүгінгі таңда университет әртүрлі оқу орындарымен: мектептермен, лицейлермен, гимназиялармен және тіпті колледждермен үздіксіз өзара әрекеттесуде. Олармен бірлескен практикалық жұмыс – білім беру сапасын арттыруға және ел үшін жоғары кәсіби педагог кадрларды даярлауға ықпал ететін өте маңызды құрал.
«Педагогикалық сынып» жобасы 2022 жылы жоғары сынып оқушыларын педагогикалық салаға ерте бейімдеу және олардың мұғалім мамандығына деген қызығушылығын ынталандыру мақсатында іске қосылды. Оған шығармашылық педагогика, шеберлік сабақтары, кәсіби дамуға арналған тренингтер, пікірталастар, шағын зерттеулер, шығармашылық эсселер сияқты мектеп оқушыларына арналған түрлі іс-шаралар кіреді. Бұл бастамалар студенттерге алғашқы тәжірибе жинақтуға және оқытушылық қызметтің мәнін жақсы түсінуге көмектеседі.
Бүгінгі таңда қаланың 16 мектебімен меморандумдар жасалып, жобаға 200-ден астам оқушы қатысуда. Сабақтарды Абай атындағы ҚазҰПУ педагогика кафедрасының жоғары білікті оқытушылары жүргізеді, оның ішінде педагогика ғылымдарының кандидаттары, PhD докторлары, магистрлер бар. Ғылыми-әдістемелік басшылықты педагогика кафедрасының меңгерушісі жүзеге асырады.
Жоба барысында әрбір білім алушы өзінің бастауыш психологиялық-педагогикалық білімін, сындарлы педагогикалық қарым-қатынас машықтары мен дағдыларын, мінез-құлық пен іс-әрекеттің өзін-өзі реттеуін, командада жұмыс істей алу қабілетін және т.б. көрсетуге мүмкіндік алады.
Білім алушыларды болашақ педагогикалық қызметке тарту мақсатында және олардың өзін-өзі көрсетуі, тұлғааралық өзара әрекеттесуі үшін әр сабақта ынтымақтастық орта, психологиялық қолайлы сенім мен қолдау атмосферасы, ыңғайлы жағдай жасалады.
Мұның бәрі қатысушылардың кәсіби-тұлғалық өзін-өзі тануын, олардың өзін-өзі анықтауы мен өзін-өзі дамытуын қамтамасыз етеді, Қазақстан педагогінің имиджін және педагог мамандығының ерекшелігін түсіну және тұтас бейнелеуді қалыптастыру, кәсіби педагогикалық қызметке қойылатын талаптарды, педагог тұлғасының кәсіби маңызды қасиеттерін талдау арқылы мамандық таңдауға мотивация береді.
№ 141 орта мектептің 10 сынып оқушылары, оқытушы – PhD докторы Б. Б. Атабекова
Оқу жылының басында тестілеу түрінде кіріс диагностикасы жүргізіледі. Сабақтарда оқытудың интерактивті әдістері, тұсаукесерлер, постерлерді қорғау, фишбоун, қара жәшік, Т-тәрізді үстел, «борттық журнал», «ыстық орындық» және т.б. қолданылады.
Білім алушылардың әр сабақта өзін көрсетуге мүмкіндігі бар. Мысалы, дарынды балаларға арналған Абай атындағы республикалық орта мектеп-интернатының 10-сынып оқушыларының тобы сабақта «Шығыстың көрнекті педагогтары» тақырыбында импровизация жасап, шығыс ойшылдарының білім мен тәрбиеге деген көзқарастары туралы бұрын жарияланбаған жаңа деректермен бөлісті, сахналау жасады. Сол мектепте 10 сынып оқушысы он минут ішінде Мағжан Жұмабаевқа арналған өлеңдер жазды.
Сабақтар бейнелермен жұмыс істеуге арналған Joуteка, тұсаукесерлер жасауға арналған Padlet, өзіңнің дизайнерлік талантыңды көрсетуге мүмкіндік беретін Canva платформасы сияқты ресурстар пайдаланылады. Оқушылар «Ұлт ұстазы», «Мен жастарға сенемін» сияқты ұлы тұлғалар, педагог-ағартушылар мен біздің заманымыздың мұғалімдері туралы кинофильмдерден, бейнематериалдардан үзінділер көреді, эпизодтарды талқылайды, педагогикалық жұмыс туралы шығармалардан («Мінсіз мұғалім») үзінділер оқиды, нәтижесінде дәлелді эсселер жазады. Оқушылар сабақтан алған әсерлерімен үнемі бөліседі, ой жүгіртеді.
Қазақ тілі мен әдебиетін тереңдетіп оқытатын Абай атындағы дарынды балаларға арналған республикалық мамандандырылған орта мектеп-интернатының 10-сынып оқушылары, оқытушы – п. ғ. к., қауымдастырылған профессордың
м. а. Б. С. Сайдахметов
11 сынып оқушылары педагогикалық сынақтардан өтіп жатыр. Мысалы,
Академик Ш. Смағұлов атындағы Алматы облыстық мектеп-интернатында педагогикалық сынып оқушылары пән мұғалімдерінің көмекшісі ретінде бір апта өткізді.
Оқушылардың пікірінше, олар мұғалім рөлінің маңыздылығын жете түсінген.
Педагогикалық сыныптардың қызметін ұйымдастыруға Абай атындағы ҚазҰПУ-дың жоғары білікті оқытушылары және тиісті кәсіби саладағы сарапшылар тартылады, танымдық іс-шаралар, көрнекті ғалым-педагогтармен, педагогикалық қызмет ардагерлерімен кездесулер ұйымдастырылады. Мәселен, өткен жылы оқушылардың Қазақстанның еңбек сіңірген педагогы, сала ардагерлері Аягүл Миразовамен, физика-математика ғылымдарының докторы, профессор Мақтағали Бектемесовпен, философия ғылымдарының докторы, профессор Ақтолқын Құлсариевамен кездесулері ұйымдастырылды. Білім алушылар өздерінің жеке және кәсіби қалыптасуына қызығушылық танытты және мұндай замандастардың үлгісі мамандық таңдауға белсенді және саналы көзқарасты шабыттандыратынын атап өтті.
Алматының жетекші мектептерімен ынтымақтастық қала мен елдің білім беру жүйесін дамытудағы маңызды қадам болды. Педагогикалық сыныптар байытылған білім беру ортасын құруға ықпал ететін студенттер мен мектеп оқушыларының өзара әрекеттесуінің, тәжірибе және озық тәжірибе алмасу алаңына айналады.
Қазақ тілі мен әдебиетін тереңдетіп оқытатын Абай атындағы дарынды балаларға арналған республикалық мамандандырылған орта мектеп-интернатының 11 сынып оқушылары, оқытушылар – п. ғ. к., қауымдастырылған профессордың м. а. Ф. Б. Асилбаева, педагогика магистрі Т. А. Жанғазиева
Абай атындағы ҚазҰПУ іске асыратын бастамалар мен жобалар оның тұрақты даму мен өзін-өзі жетілдіруге ұмтылысын растайды.
ЖОО студенттері мен оқытушыларының әртүрлі тренингтер мен семинарларда өздерінің кәсіби дағдыларын дамытуға мүмкіндігі бар. Abai University-де сапалы оқытуды қамтамасыз ету және қазіргі қоғамның талаптарына сай келетін мұғалімдерді даярлау үшін заманауи білім беру технологиялары мен әдістемелері белсенді қолданылады.
Бүгінгі таңда «Педагогикалық сынып» жобасы пилоттық режимде жүзеге асырылуда, дегенмен ол өзінің тиімділігін дәлелдеді.
Университет жақын арада Алматы қаласы мен Алматы облысының 500-ге жуық мектебін қамтуды жоспарлап отыр.
Әрине, оқушылардың бейіндік даярлығын іске асыру педагогикалық практикумдар, рөлдік ойындар, педагогикалық қызметпен байланысты презентациялық іс-шаралар, сондай-ақ кәсіби қоғамдастық өкілдерінің қатысуымен басқа да іс-шаралар өткізуге мүмкіндік беретін жабдықталған үй-жайдың болуын қажет етеді. Мұның бәрі материалдық және қаржылық шығындарды талап етеді.
Абай атындағы ҚазҰПУ ректоры Болат Әнәпияұлы Тілепов жетекшілік ететін жобаның бастамашылары тәжірибені республикалық деңгейде тарату қажеттігін айтты.
«Барлық деңгейлерде – республикалық деңгейге дейін педагогикалық сыныптарды (топтарды) ұйымдастыру жөніндегі нормативтік базаны, оның ішінде ережелерді құру; жалпы білім беру ұйымдарының білім алушыларын кәсіптік педагогикалық даярлауды жүзеге асыратын білім беру ұйымдарының ынтымақтастығы мен өзара іс-қимылын және конкурстар, олимпиадалар, конференциялар, бірлескен жобалар, тағылымдамалар және басқа да іс-шаралар өткізу арқылы білім алушылардың өзара іс-қимылын дамыту қажет; міндетті нысаналы қаржыландырумен еліміздің барлық өңірлерінде педагогикалық сыныптарды дамыту бойынша республикалық деңгейде бағдарлама әзірлеу және енгізу; оқушылардың бейіндік психологиялық-педагогикалық даярлығын, оның ішінде тәлімгерлік пен әлеуметтік әріптестікті іске асыруға мүдделі кәсіби қоғамдастық қалыптастыру», – деп есептейді академиялық мәселелер жөніндегі департамент директоры Хайрулла Жанбеков.
Елімізге педагогтар өте көп қажет, осы бағыт бойынша студенттерді даярлаудың кәсіби бағдарлау жұмысы мен дуальды процесі қаншалықты тиімді құрылымдалатыны жақын арада біздің мектептерге қандай мұғалімдердің келетінін анықтайды.
Материалды дайындаған
Александр ПЕТРУХИН
АННОТАЦИЯ
В 2022 году Казахский национальный педагогический университет им. Абая запустил проект «Педагогический класс». Его цель – ранняя адаптация учащихся старших классов к педагогической сфере и повышение интереса к профессии учителя. Проект включает в себя мероприятия для школьников, такие как мастер-классы, тренинги, дебаты, мини-исследования, творческие эссе. Эти инициативы помогают учащимся приобрести первичный опыт и лучше понять суть преподавательской деятельности.
Коментарі